verslag terugkomdag Rûmî-reeks

Vanmiddag was de terugkomdag in de Batjanzaal voor cursisten die de cursus eerder persoonlijk hebben gevolgd in de Ulu moskee in Utrecht.

 

Bij de Rûmî-reeks cursus reisde imam Abdulwahid van Bommel 7 video’s van bij elkaar meer dan 20 uur door de Masnawi, het bekende werk van filosoof, dichter en mysticus Djalâluddîn Rûmî (1207-1273). De cursus is verfilmd en staat nu ook online.
De Rûmî-reeks is mede georganiseerd door het Fahm instituut, een kennis- en cultuurinstituut met een holistische benadering van traditionele en academische kennis van en over Islam. Doel is verdiepende kennis van de rijke Islamitische traditie te verwerven en over te brengen.

Een belangrijke wijsheid: “De beste en mooiste dingen in het leven kunnen niet worden gezien of aangeraakt. Ze worden gevoeld in het hart.”
Een genoemd voorbeeld uit ‘Le Petit Prince’ van Antoine de Sant-Exupéry is dat je alleen met het hart goed kunt zien en ervaren. Voor de ogen is het wezenlijke onzichtbaar.
Dat heeft weer een connectie met een vers uit de Koran, waarin wordt genoemd: “Ogen kunnen Hem niet bereiken, want Hij bereikt de ogen. Want Hij is de Subtiele, de Wetende.”.

Maulana Djalâluddîn Rûmî (1207-1273) woonde het grootste deel van zijn leven in Turkije. Hij was de meest invloedrijke mysticus en dichter van zijn tijd, hoewel hij ook heel hoog op de lijst van beste mystieke dichters aller tijden scoort.
Zijn boodschap is tijdloos, ontroerend, en raakt iedereen, gelovig of ongelovig. Bij de Turkse bevolking staat hij simpelweg bekend als ‘Mevlana’ en zijn volgelingen worden ‘Mevlevi’ genoemd.

In de Koran vraagt Allah: ‘Alastoe birabbikoem?’ – ‘Ben Ik niet Uw Heer?’ Hij vroeg dat toen alle mensen die ooit zouden leven nog slechts als arwâh – zielen, bestonden. Alle zielen hebben bevestigend geantwoord. (7:173-174). Die onvoorstelbare waarheid die de gehele mensheid heeft ondertekend, is afgekort tot ‘Alast’ in de dichterstaal opgenomen.

Rûmî richtte zich in wezen op dat vóórmateriële bestaansmoment, dat hij als een terugverlangen in elke mensenziel vermoedde. Zijn argumentaties zijn voornamelijk aan de intuïtie gericht, wanneer hij met ‘Alast’ mensen aan dat moment herinnert. Binnen deze context wordt het begrijpen van de openbaring en het nader komen tot God het hoogste doel voor de menselijke rede.

Allah / God kijkt niet alleen naar hoe mooi of lelijk iemands gedachten zijn. Wees terughoudend, want Hij kijkt in je hart.
Rûmî is zo’n groot meester omdat hij weet dat we steeds weer in de goot terecht komen. Hij pakt ons bij onze kraag, zet ons op onze voeten en stelt ons in staat steeds weer helemaal opnieuw te beginnen. Hij schenkt ons zowel de spirituele sauna van rozengeur en wierook, maar spreekt tegelijkertijd ons diepere begrip voor onze eigen groei aan.

Mansûr al Hallâdj: ‘Mijn hart heeft ogen die alleen voor U zien en het is volledig in Uw handen.’
Eén verrassende waarneming is krachtiger dan honderd miljoen big data analyses.
Het licht dat licht aan het hart schenkt is het licht van God, dat zuiver is en losstaat van het licht van verstand en zintuigen.

Wij denken zo vaak: ‘Ik bedoel het toch goed, ik wil toch het goede?’.
Wij weten echter niet. Een mysticus geeft zijn wil op, zijn eigen wil aan de mysteriën van liefde, aangetrokken op deze reis door de kracht van Zijn liefde voor ons, die hij gewekt heeft in ons hart.
Zijn liefde voor ons is de spirituele kern van ons bestaan en onze spirituele zoektocht.

Vanmiddag hebben we geprobeerd naar aanleiding van het licht vers in de Koran iets te begrijpen van de manier waarop mensen dichter bij hun schepper kunnen komen.
Heel mooi zoals dit onderwerp van de Islamitische mystiek toegankelijk wordt gemaakt.

Aya an-Nûr: Allah is de Veroorzaker van het Licht van de hemelen en de aarde.
De gelijkenis van Zijn licht is als die van een nis waarin een lamp staat. De lamp is door een glas omsloten; het glas is als een schitterende ster, aangestoken met olie van een gezegende boom.
Een olijfboom, die noch van het Oosten, noch van het Westen is. Waarvan de olie al zou branden zelfs indien vuur haar niet aanraakt. Licht op licht.
Allah leidt tot Zijn licht wie (Hij) wil.
En Allah geeft gelijkenissen voor de mensen en Allah heeft kennis van alle dingen.

Abdulwahid van Bommel gaf de toelichting en uitleg bij deze terugkomdag. Hij was voor zijn pensioen onder andere buitengewoon hoogleraar Islamitische geestelijke verzorging en docent geestelijke verzorging in zorginstellingen aan de Islamitische Universiteit Rotterdam.

Abdulwahid schrijft op zijn website: ‘Als kind leren we onze eerste woorden en onze omgeving staat te juichen. Lezen en schrijven doet die woordenschat toenemen en gebruiken. Het woord heeft een magische kracht. Aan sommige woorden denk ik met plezier terug. Woorden van anderen en mezelf. Van andere heb ik spijt. Soms breek je harten en kwets je mensen zonder het te weten of te beseffen. Dat is niet mijn bedoeling. Maar enige zelfreflectie en zelfkritiek is voor ons moslims onontbeerlijk. Ironie, zelfs sarcasme en cynisme, zijn net als prolepsis, inversie en herhaling voor mij stijlmiddelen waarmee ik hoop mensen voor een bepaald inzicht te winnen.’.

Verder geeft hij aan: In 1967 heeft de Schepper mij de Islam binnen geloodst, of werd ik moslim. Daarmee beroep ik mij dus op een al dan niet voor iedereen toegankelijke openbaring van buitenaf, maar zeer zeker ook op een ‘innerlijke stem’; eigen geweten, gevoel of esoterie. En veel minder op culturele tradities, omdat ik niet in een moslimcultuur ben opgegroeid. Openbaring – in mijn geval: de Koran – is voor mij een bron van inspiratie en niet een bundel voorschriften of een wetboek van strafrecht.

Wat betreft interactie is hij alle schrijvers en denkers die zijn geest lenig hebben gehouden dankbaar. Zij hebben hem iets meer laten begrijpen van zichzelf en de mensen om hem heen; de tijd en ruimte waarin onze mensengeschiedenis zich afspeelt en wat daarna komt. Die dankbaarheid brengt hij tot uitdrukking door hen te citeren en naar hen te verwijzen. Daarom vestigt hij op zijn website de aandacht op inspirerende denkers en zieners. Begrijpend lezen is een kunst. Daarom heet hij kunstenaars welkom.

Abdulwahid: heel erg bedankt dat we jou welkom mochten heten in de Batjanzaal !
En voor alle wijsheid die je hebt overgebracht in onze harten.

En tot slot nog heel goed nieuws voor de toekomst: De cursus van tien zondagen zal om de week herhaald worden vanaf september 2020 in de Batjanzaal.

Fahm instituut www.fahminstituut.nl/missie-en-doelen
Bijeenkomst Batjanzaal https://batjanzaal.nl/agenda/terugkomdag-rumi-reeks
Rumi-reeks https://fahminstituut.nl/learning/courses/rumi-reeks-online
Abdulwahid van Bommel https://nl.wikipedia.org/wiki/Abdulwahid_van_Bommel
Rumi en dialoog http://www.abdulwahid.nl/missie–visie.html